Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή η οποία μπορεί να επηρεάσει τη ζωή της γυναίκας.
Τι πρέπει να κάνεις αν έχεις υποψίες ότι υποφέρεις από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών; To πρώτο βήμα που χρειάζεσαι είναι η σωστή ιατρική διάγνωση και ακολούθως η κατανόηση του συνδρόμου!
Ας ρίξουμε μια ματία τι είναι αυτό το σύνδρομο..
Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα πολύ σύνηθες σύνδρομο, που αφορά στο 10% των γυναικών.
Εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και επηρεάζει τον τρόπο που λειτουργούν οι ωοθήκες τους.
Τα πρώτα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται στην εφηβεία αν και δεν είναι απίθανο σε πολλές γυναίκες να εμφανιστούν αργότερα.
Καθώς οι ορμονικές αλλαγές διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα, ανάλογα διαφέρουν και τα συμπτώματα.
Συνήθως, οι γυναίκες παρουσιάζουν λιγότερες περιόδους ανά έτος (έξι με οκτώ), ενώ άλλες με κανονική έμμηνο ρύση κατά την εφηβεία αποκτούν διαταραγμένο κύκλο με την ενηλικίωση ενώ, σχεδόν οι μισές, παρουσιάζουν σταδιακή αύξηση του σωματικού βάρους και παχυσαρκία.
Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών συνοδεύεται από τρία βασικά χαρακτηριστικά:
- τις διαταραχές περιόδου,
- την υπερανδρογοναιμία (δηλαδή την εμφάνιση δασυτριχισμού, ακμής και λιπαρού δέρματος) και
- τις πολυκυστικές ωοθήκες,
Ενώ η αύξηση σωματικού βάρους, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η δυσλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση και η κακοήθεια του ενδομήτριου είναι διαταραχές που επίσης μπορεί να προκληθούν από το σύνδρομο.
Συγκεκριμένα, στις ωοθήκες της ασθενούς παρουσιάζονται πολλές μικρές κύστες, οι οποίες συνήθως εντοπίζονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια της ωοθήκης και οι οποίες σε μέγεθος δεν ξεπερνούν τα 8 χιλιοστά. Στην ουσία πρόκειται για ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια, λόγω όμως ορμονικών διαταραχών τα ωοθυλάκια αυτά δεν αναπτύσσονται πλήρως και παρουσιάζουν στασιμότητα στην πορεία εξέλιξης τους.
Οι κύστες αυτές, συνδέονται με τις διαταραχές μιας ορμόνης που εκκρίνεται από την υπόφυση και διαμορφώνει σε υψηλά επίπεδα τα ανδρογόνα, που συνολικά επηρεάζουν την λειτουργία των ωοθηκών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σε κάθε κύκλο να μην αναπτύσσεται ένα ωοθυλάκιο που να οδηγεί σε ωορρηξία, αλλά πολλά μικρά που φαίνονται σαν κυστίδια, τα οποία δεν παράγουν τα αναγκαία οιστρογόνα για την πρόκληση ωορρηξίας.
Ποια είναι τα αίτια του συνδρόμου;
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα τα ακριβή αίτια που το προκαλούν. Οι επιστήμονες τείνουν να καταλήγουν ότι είναι αποτέλεσμα γενετικής προδιάθεσης (καθώς τείνει να εμφανίζεται στις ίδιες οικογένειες) όσο και επίδρασης διάφορων περιβαλλοντικών παραγόντων (παχυσαρκία και τρόπος ζωής).
Ποια είναι τα συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών;
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
- Ασταθής έμμηνος ρύση ή η απουσία της
- Υπογονιμότητα
- Αύξηση της τριχοφυΐας (σε πρόσωπο, στήθος, στομάχι, πλάτη)
- Λιπαρότητα και ακμή
- Κοιλιακός πόνος
- Αυξημένο βάρος ή παχυσαρκία
- Διαβήτης τύπου 2
- Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης
- Αρτηριακή υπέρταση
- Ανδροειδής τριχόπτωση
- Υπερχρωματικά στίγματα και λεκέδες
- Ροχαλητό και άπνοια κατά τον ύπνο
Η λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού είναι το πρώτο βήμα για την διάγνωση του συνδρόμου καθώς και η αξιολόγηση των στοιχείων όπως η παχυσαρκία ή η τάση για εύκολη αύξηση του σωματικού βάρους, η κληρονομικότητα, ο ανώμαλος κύκλος, η αυξημένη τριχοφυΐα, η ακμή και η αλωπεκία.
Ο γυναικολόγος ή ο ενδοκρινολόγος είναι οι γιατροί που μπορούν να διαγνώσουν μέσω κλινικού και ορμονολογικού ελέγχου, αιματολογικών εξετάσεων και υπέρηχου έσω γεννητικών οργάνων, την ύπαρξη του συνδρόμου. Επειδή η πάθηση συνδέεται με την έμμηνο ρήση, είναι πολύ σημαντικό η ασθενής να καταγράφει ακριβώς τη συχνότητα της περιόδου καθώς και τυχόν ανωμαλίες που εμφανίζονται στον κύκλο της.
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, υπάρχει όμως διαχείριση των συμπτωμάτων του συνδρόμου, η οποία καθορίζεται από τον τύπο των συμπτωμάτων και εστιάζει στη ρύθμιση του κύκλου και τη διόρθωση τυχόν προβλήματος δασυτριχισμού.
Συγκεκριμένα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει την χορήγηση αντισυλληπτικών χαπιών για την ρύθμιση της περιόδου και την υπερανδρογοναιμία ενώ για την βελτίωση της γονιμότητας μπορεί να δοθεί φαρμακευτική αγωγή.
Το πιο σύνηθες ωστόσο είναι να ζητηθεί από την ασθενή να τροποποιήσει τις διατροφικές της συνήθειες και να εντάξει την άσκηση στην καθημερινότητα της, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες με αυξημένο σωματικό βάρος παρουσιάζουν συχνότερα σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Έτσι, προτείνεται να εστιάσουν στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, άπαχου κρέατος, ψαριών, κοτόπουλου και στην αποφυγή των πολλών υδατανθράκων (λευκό ψωμί, ζάχαρη, γλυκά). Εξίσου σημαντική είναι η ενυδάτωση του οργανισμού με τη λήψη τουλάχιστον 1,5 λίτρου νερό την ημέρα.
Συνδέονται οι πολυκυστικές ωοθήκες με κακοήθειες;
Οι κύστες στις ωοθήκες δεν διατρέχουν τον κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκίνο. Ωστόσο, υπάρχει ένας σχετικός κίνδυνος να αναπτυχθεί καρκίνος στο ενδομήτριο στις γυναίκες που έχουν μεγάλα διαστήματα χωρίς περίοδο και η δράση των οιστρογόνων είναι συνεχής χωρίς την προστασία της προγεστερόνης. Σ’ αυτή την περίπτωση, συστήνεται προληπτική ορμονική θεραπεία σε αρχικά στάδια, κάτι που σταθεροποιεί τον κύκλο και απομακρύνει τον κίνδυνο της κακοηθούς μετάλλαξης του ενδομητρίου.
Θέλω να μείνω έγκυος, μπορώ;
Οι πολυκυστικές ωοθήκες δεν επηρεάζουν την σύλληψη, μπορεί όμως να την καθυστερήσουν, λόγω της άστατης ωορρηξίας, αυτό όμως ρυθμίζεται καθώς μπορεί να προκληθεί ωορρηξία με φαρμακευτική μέθοδο (επιτυχία στο 75% των ασθενών).
