Μπήκε με φόρα στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια, αν και στην κουλτούρα των ασιατικών χωρών «βασιλεύει» εδώ και αιώνες, έχοντας κυρίαρχο ρόλο τόσο στην κουζίνα όσο και στην παραδοσιακή ιατρική. Ο λόγος για τον κουρκουμά, το χρυσοκίτρινο μπαχαρικό που παράγεται στις χώρες της Ασίας, της Ινδίας και της κεντρικής Αμερικής και πλέον έχει κατακτήσει και τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο κουρκουμάς είναι μια ρίζα με μια φωτεινή κιτρινοπορτοκαλί σάρκα στο εσωτερικό της, που καλλιεργείται εδώ και τουλάχιστον 5.000 χρόνια στις τροπικές περιοχές της Ασίας και έφτασε στη Δύση μέσω των Αράβων εμπόρων τον 13ο αιώνα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί φρέσκος, αλλά ο πιο συνηθισμένος τρόπος που χρησιμοποιείται είναι σε μορφή καρυκεύματος.
Ο κουρκουμάς συνδέεται άμεσα με τον πολιτισμό και τη διατροφή των Ινδών, ως το κύριο συστατικό του γνωστού σε όλους μας μπαχαρικού κάρι - το οποίο στην πραγματικότητα είναι ένα μείγμα από κόλιανδρο, κίμινο και κιτρινόριζα (η ελληνική ονομασία του κουρκουμά) – το οποίο στη συγκεκριμένη χώρα καταναλώνουν σε καθημερινή βάση.
Η ευρεία χρήση του στην παραδοσιακή κινεζική και ινδική ιατρική για χιλιετίες, οδήγησε τους επιστήμονες να μελετήσουν το συγκεκριμένο μπαχαρικό με την ελαφρώς πικάντικη γεύση, για να καταγράψουν τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και νευροπροστατευτικές ιδιότητες που περιέχει, χάρη στο βασικό συστατικό που περιέχει, την κουρκουμίνη. Απ’ την πλευρά τους, οι διατροφολόγοι προτείνουν να χρησιμοποιούμε τον κουρκουμά σαν συμπλήρωμα στο φαγητό, όπου αυτό είναι δυνατό, ώστε να βελτιώσουμε την υγεία μας και ήδη κανείς μπορεί δεκάδες εφαρμογές του κουρκουμά στην καθημερινή μαγειρική του.
Τι είναι, λοιπόν, η κουρκουμίνη;
Η κουρκουμίνη αποτελεί το κύριο ενεργό συστατικό του κουρκουμά σε ποσοστό περίπου 80%. Η συγκεκριμένη πολυφαινόλη συνδέεται με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες.
Συγκεκριμένα:
✔️Έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση (φλεγμονές όπως αρθρίτιδα ή τενοντίτιδα)
✔️Έχει αντιοξειδωτική δράση (εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες)
✔️Βοηθά στην αύξηση της ορμόνης BDNF (ορμόνη του εγκεφάλου)
✔️Συμβάλλει στη μείωση εμφάνισης καρδιακών παθήσεων
✔️Συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου
✔️Ενισχύει τον οργανισμό στην πρόληψη της νόσου Alzheimer
✔️Συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της κατάθλιψης
✔️Βοηθά στην πρόληψη της πρόωρης γήρανσης
✔️Βοηθά στην αντιμετώπιση διάφορων παθήσεων του δέρματος (π.χ. ακμή)
✔️Συμβάλλει στη μείωση του σωματικού λίπους
Ωστόσο, υπάρχει ένα μικρό «μειονέκτημα» στην κουρκουμίνη. Ο κουρκουμάς έχει μικρή περιεκτικότητα σε κουρκουμίνη και οι μελέτες για τον κουρκουμά χρησιμοποιούν εκχυλίσματα που περιέχουν κουρκουμίνη σε δόσεις που ξεπερνούν το 1 γραμμάριο ανά ημέρα, όταν η συνιστώμενη κατανάλωση κουρκουμά δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1-3 γρ. ημερησίως.
Με άλλα λόγια, για να φτάσει κανείς στα επιθυμητά επίπεδα πρόσληψης κουρκουμίνης, δεν αρκεί απλά η πρόσθεση του μπαχαρικού στη διατροφή του, αλλά θα χρειαστεί και η λήψη του σε μορφή συμπληρώματος διατροφής.
Παράλληλα, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ότι η κουρκουμίνη έχει φτωχή απορροφησιμότητα με τη λήψη της από το στόμα. Μια πρόταση που αντιμετωπίζει το ζήτημα έρχεται από την Ινδία, όπου οι άνθρωποι καταναλώνουν τα γεύματα με κάρι μαζί με λάδι, καθώς ο συνδυασμός αυτός αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητα της.
Αλλιώς, μπορείτε να προμηθευτείτε προϊόντα που κυκλοφορούν ευρέως στο εμπόριο και συνδυάζουν την κουρκουμίνη με άλλες ουσίες, όπως την πιπερίνη, η οποία παράγεται από το μαύρο πιπέρι. Η πιπερίνη είναι μια φυσική ουσία που ενισχύει την απορρόφηση της κουρκουμίνης κατά 2000% - είναι γνωστό ότι η πιπερίνη επηρεάζει την εντερική διαπερατότητα με τρόπο που, πολλά συστατικά που είναι δύσκολα προς απορρόφηση, εμφανίζουν αυξημένη πρόσληψη από τους ιστούς όταν συνδυαστούν μ’ αυτή.
Σ’ αυτή την περίπτωση, η δοσολογία θα ήταν καλό να καθοριστεί από τον γιατρό σας, καθώς συνήθως προτείνεται η χρήση των συμπληρωμάτων να μην υπερβαίνουν τον ένα μήνα.
Υπάρχουν αντενδείξεις για τον κουρκουμά;
Σε κάποιες περιπτώσεις, η λήψη κουρκουμά ή των συμπληρωμάτων κουρκουμίνης θα πρέπει να γίνονται με την σύμφωνη γνώμη ενός ειδικού.
‼️Αν παίρνεις αντιπηκτικά: η κουρκουμίνη μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος οπότε, αν λαμβάνεις αγωγή για την αραίωση του αίματος, συμβουλέψου τον γιατρό σου προτού καταναλώσεις τρόφιμα ή συμπληρώματα με κουρκουμίνη.
‼️Αν έχεις διαβήτη: ο κουρκουμάς μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
‼️Αν έχεις πρόβλημα με την χοληδόχο κύστη: η κουρκουμίνη μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση, σε περίπτωση πετρών στη χολή ή κάποιο άλλο πρόβλημα.
‼️Αν είσαι έγκυος: προτείνεται να αποφύγεις την χρήση της κουρκουμίνης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, γιατί μπορεί να προκληθούν συσπάσεις της μήτρας.
‼️Αν έχεις στομαχικές διαταραχές: Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η κουρκουμίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική για τον στομαχόπονο, ωστόσο μπορεί να επιδεινώσει έναν ασθενή με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
