Δεν κάνατε πρόσφατα κάποιο υπερατλαντικό ταξίδι για να έχετε jetlag κι όμως τα βράδια στριφογυρνάτε στο κρεβάτι σας, καταφέρνοντας να κλείσετε κατάκοποι τα μάτια σας κοντά στο ξημέρωμα; Δεν κοιμάστε παραπάνω από έξι ώρες; Είστε εξουθενωμένοι, άτονοι, νευρικοί στη διάρκεια της μέρας; Τότε, υποφέρετε από αϋπνία, μια συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου, που μπορεί ωστόσο να διαταράξει και τον… ξύπνιο σας!
Η αϋπνία μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, άλλοτε όμως διαρκεί μήνες ή χρόνια και όταν δεν αντιμετωπίζεται επηρεάζει την υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Η αϋπνία μπορεί να είναι πρωτοπαθής (χωρίς σύνδεση με άλλη διαταραχή) ή δευτεροπαθής, δηλαδή αποτέλεσμα άλλου προβλήματος.
Ποιοι είναι οι λόγοι που σας κρατούν ξύπνιους τη νύχτα;
- Στρες: Η δουλειά, το σχολείο, οι σπουδές, η υγεία, η οικογένεια είναι αρκετοί στρεσογόνοι παράγοντες που δεν αφήνουν το μυαλό να ησυχάσει και να οδηγηθεί ο οργανισμός στον ύπνο. Επίσης, κάποια συμβάντα που προβληματίζουν και στεναχωρούν τον ασθενή (όπως ένας θάνατος, μια ασθένεια, ένα διαζύγιο, μια απόλυση, μια αποτυχία) μπορούν εύκολα να οδηγήσουν στην αϋπνία.
- Άγχος: Ένα μετατραυματικό στρες και οι αγχώδεις διαταραχές προκαλούν κακό ύπνο και αϋπνία.
- Κατάθλιψη: Ένας άνθρωπος που υποφέρει από κατάθλιψη μπορεί είτε να κοιμάται υπερβολικά πολύ ή να αντιμετωπίζει προβλήματα αϋπνίας. Το ίδιο προκαλείται και με άλλες ψυχικές διαταραχές.
- Υποκείμενη ασθένεια: Υπάρχει ένας αριθμός σημαντικών ασθενειών που συνδέονται με την αϋπνία, όπως η αρθρίτιδα, ο καρκίνος, η καρδιακή ανεπάρκεια, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.α. Στο πρόβλημα συμβάλλουν επίσης ο χρόνιος πόνος, οι δυσκολίες στην αναπνοή, η συχνοουρία.
- Αλλαγές στο περιβάλλον: Κάθε μεταβολή στο καθημερινό πρόγραμμα ενός ανθρώπου μπορούν να προκαλέσουν απορρύθμιση του βιολογικού του ρολογιού, δυσκολεύοντας τον ύπνο.
- Κακές συνήθειες: Ένας άνθρωπος που κοιμάται σε ακανόνιστες ώρες, έχει δραστηριότητες που προκαλούν διέγερση τη νύχτα ή ένα ακατάλληλο περιβάλλον για ύπνο, μπορεί σύντομα να αναπτύξει πρόβλημα αϋπνίας.
- Φαρμακευτική αγωγή: Μια σειρά φαρμάκων όπως τα αντικαταθλιπτικά, ή τα χάπια για την καρδιά, την αρτηριακή πίεση, τις αλλεργίες ή τα κορτικοστεροειδή, μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο μας. Το ίδιο ισχύει και για μη συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία ενδέχεται να περιέχουν καφεΐνη και άλλες διεγερτικές ουσίες.
- Καφεΐνη, νικοτίνη, αλκοόλ: Ο καφές, το τσάι και τα αναψυκτικά τύπου κόλα θεωρούνται «συνήθεις ύποπτοι» για την αϋπνία αφού έχουν διεγερτική δράση και θα ήταν καλό να μην καταναλώνονται μετά το απόγευμα. Το ίδιο διεγερτική για τον οργανισμό είναι και η νικοτίνη. Αντίθετα, το αλκοόλ προωθεί τη χαλάρωση, αλλά η υπερβολική κατανάλωση δεν επιτρέπει στον οργανισμό να περάσει στα βαθύτερα στάδια του ύπνου και προκαλεί διακοπή του ύπνου στη διάρκεια της νύχτας.
- Υπερβολική κατανάλωση φαγητού το βράδυ: Η υπερκατανάλωση τροφής το βράδυ προκαλεί δυσφορία, ενώ είναι και ένοχη για καούρες ή παλινδρομήσεις οξέων, προκαλώντας έτσι αϋπνία.
Συνδέεται η αϋπνία με την ηλικία;
Η αϋπνία συνήθως εμφανίζεται στις μεγαλύτερες ηλικίες, δεν αποκλείεται όμως να εμφανιστεί και σε παιδιά και εφήβους.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αϋπνίας;
- Αδυναμία χαλάρωσης τη νύχτα ώστε να κοιμηθείτε
- Πολύ πρωινό ξύπνημα
- Αίσθηση κούρασης και ατονίας το πρωί
- Κούραση και υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας
- Νευρικότητα, άγχος, νεύρα, κατάθλιψη
- Αδυναμία συγκέντρωσης και απομνημόνευσης
- Ατυχήματα και αστοχίες
- Πονοκέφαλος
- Γαστρεντερολογικές ενοχλήσεις
- Συνεχής ανησυχία για την αδυναμία του ύπνου
Αντιμετωπίζεται η αϋπνία;
Υπάρχει ένας συνδυασμός πραγμάτων που μπορούν να βοηθήσουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της αϋπνίας.
Συμπεριφορικές θεραπείες: Το άτομο εκπαιδεύεται να υιοθετήσει
καλές συνήθειες ύπνου, βελτιώνοντας το περιβάλλον του ύπνου, αναπτύσσοντας τεχνικές χαλάρωσης, ελέγχοντας τα εξωτερικά ερεθίσματα εφαρμόζοντας φωτοθεραπεία κ.α.
Φαρμακευτική αγωγή: Ο γιατρός εξετάζει το ιστορικό του ασθενούς και προτείνει συνταγογραφούμενα ή μη φάρμακα, για την αντιμετώπιση της χρόνιας αϋπνίας.
Εναλλακτικές θεραπείες: Ο βελονισμός, η γιόγκα, ο διαλογισμός είναι τεχνικές που συστήνονται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας.
Επιπλέον, στο φαρμακείο μπορείτε να βρείτε συμπληρώματα διατροφής τα οποία τονώνουν τον οργανισμό με θρεπτικά συστατικά και μπορούν να ρυθμίζουν το βιολογικό ρολόι του ατόμου αντιμετωπίζουν έτσι την αϋπνία με φυσικό τρόπο.
Τα συστατικά τα οποία περιέχουν τα συμπληρώματα αυτά ποικίλουν. Τα πιο κύρια συστατικά είναι:
Το μαγνήσιο: Το μαγνήσιο ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα του ατόμου που είναι υπεύθυνο για την χαλάρωση και την ηρεμία του οργανισμού, όπως επίσης αλληλοεπιδρά και με τον νευροδιαβιβαστή που βοηθά να αντιμετωπιστεί το αίσθημα του άγχους, προετοιμάζοντας τον οργανισμό για ύπνο. Τέλος, μειώνει τις ορμόνες που προκαλούν το στρες, συνεισφέροντας στη χαλάρωση των μυών.
Η Μελατονίνη: Η επονομαζόμενη «ορμόνη του ύπνου», παράγεται από την επίφυση του εγκεφάλου και είναι υπεύθυνη για την ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού του σώματος και τη διαχείριση του φυσικού κύκλου του ύπνου. Μελέτες σε παιδιά και ενήλικες έχουν δείξει ότι η μελατονίνη μείωσε το χρόνο που χρειάστηκε για να κοιμηθεί κάποιος, αύξησε τον συνολικό χρόνο ύπνου και βελτίωσε την ποιότητα του.
Η Βαλεριάνα: Η ρίζα της βαλεριάνας περιέχει έναν αριθμό ενώσεων που προωθούν τον ύπνο και μειώνουν το άγχος, προσφέροντας ένα αίσθημα ηρεμίας που προάγει τον ύπνο.
Η Πασιφλόρα: Το «φρούτο του πάθους» (passionflower) είναι ταυτόχρονα και το φρούτο για την ανακούφιση της αϋπνίας και του άγχους, αφού μειώνει την εγκεφαλική δραστηριότητα και επιφέρει χαλάρωση και καλύτερη ποιότητα ύπνου.
Δείτε τα συμπληρώματα διατροφής για την αϋπνια και την αντιμετώπιση του στρες εδώ.
